Mẹo và thủ thuật: Phiên dịch song song

Phiên dịch song song, loại hình thường gặp tại Liên Hợp Quốc, các cuộc hội nghị, tòa án, và trong các tình huống y tế khẩn cấp là loại hình phiên dịch rất khó để thành thạo.

Phiên dịch song song, loại hình thường gặp tại Liên Hợp Quốc, các cuộc hội nghị, tòa án, và trong các tình huống y tế khẩn cấp là loại hình phiên dịch rất khó để thành thạo. Như tên của nó, phiên dịch song song là hoạt động đưa ra bản dịch gần như cũng một lúc với diễn giả đang nói. Một chút chậm trễ là để phiên dịch viên thu thập thông tin và có ngữ cảnh để phiên dịch.

Không giống như phiên dịch đuổi, phiên dịch song song không cho phiên dịch viên thời gian để ghi chú lại thông tin. Thay vì sử dụng các ghi chú và bộ nhớ ngắn hạn, phiên dịch viên sẽ phải dùng ngay bộ nhớ ngắn hạn của mình trong trường hợp này. Ngoài việc không thể ghi chú, một thách thức nữa trong phiên dịch song song là khả năng làm nhiều việc một lúc. Bạn có thể nhai kẹo cao su và đi bộ cùng một lúc không? Nếu có, thì tức là bạn đã làm nhiều việc cùng lúc. Tuy nhiên hay thử vừa nghe, vừa hiểu, vừa phân tích một bài phát biểu liên tục và dịch nó sang một thứ tiếng khác trong khi vẫn đang lắng nghe bài nói tiếp diễn. Mất bao lâu để bạn làm rối tung mọi thứ lên hoặc chẳng biết diễn giả đang nói tới đâu?

NHỮNG NGUYÊN LIỆU CHO SỰ THÀNH CÔNG

Như bạn có thể nhận thấy, phiên dịch song song không phải là một chuyện dễ dàng. Tốc độ và sự tức thời của phiên dịch song song đã tạo ra một số thách thức. Dưới đây là vài lời khuyên để vượt qua những thách thức này.

Học cách dự đoán

Do thông điệp vẫn đang được truyền tải trong quá trình bạn đưa ra bản dịch, nên khả năng dự đoán điều gì sắp được nói ra lúc này rất có ích. Sự quen thuộc với chủ đề đang được bàn luận là một yêu cầu bắt buộc; quen thuộc với cách trình bày của diễn giả cũng là một lợi thế, nhưng lợi thế này lại cần có thời gian để đạt được. Để làm quen, hãy chú ý tới cách mà những người xung quanh bạn nói chuyện. Bạn sẽ thấy rằng rất nhiều khi, bạn có thể suy luận một cách hợp lý những gì họ sắp nói ra dựa trên những từ khóa đã được đưa ra trước đó.

Tăng khoảng cách thời gian

Trong phiên dịch có một thuật ngữ gọi là “decalage”, tức là khoảng cách thời gian từ khi diễn giả bắt đầu phát ngôn tới khi phiên dịch viên bắt đầu phiên dịch. Một decalage dài hơn sẽ giúp phiên dịch chính xác hơn bởi bạn sẽ có thêm ngữ cảnh trước khi dịch. Trong quá trình rèn luyện, hãy thử thách bản thân và nâng cao khoảng cách decalage.

Tự mình điều chỉnh

Một trong những nhược điểm của phiên dịch song song là đôi khi, do phải truyền tải lại thông điệp với tốc độ tương đối nhanh, phiên dịch viên không thể nắm bắt hết mọi thứ, dẫn đến việc thiếu sót một phần nội dung hay sắc thái của thông điệp. Vì thế, một phiên dịch viên phải tự mình giám sát mọi thứ để đảm bảo thực hiện tốt công việc.

THỰC HÀNH, THỰC HÀNH, THỰC HÀNH

Luyện nghe nói (shadowing)
Để bắt đầu, bạn có thể luyện nghe và nói theo một bài phát biểu dài khoảng 20 phút, ví dụ như những bài thuyết trình của TEDTalks. Cố gắng đừng chọn các bản tin hay chương trình radio vì chúng thường thiếu sự liên tục giữa các phân đoạn. Luyện nghe nói, còn gọi là shadowing, tức là lặp lại những gì bạn nghe được bằng ngôn ngữ gốc của bài nói, ví dụ: tiếng Anh – tiếng Anh. Cách này sẽ rèn luyện cho não bạn khả năng nghe và nói trong khi vẫn đang nghe. Khi luyện tập, bạn có thể dần dần kéo dài decalage của mình để hỗ trợ các kỹ năng ghi nhớ. Một khi đã cảm thấy thoải mái, bạn có thể bắt đầu phiên dịch các bài nói.

Luyện tập cho não
Hãy lắng nghe một bài nói dài 30 giây trong khi đang viết một dãy số (hoặc làm một công việc có kết cấu khác). Thử lặp lại những gì bạn nghe được, sử dụng máy ghi âm hoặc tự mình kiểm tra, và xem xem bạn nhớ được bao nhiêu và bỏ sót bao nhiêu nội dung. Cách này sẽ luyện cho não bạn tập trung vào hai việc một lúc mà không làm giảm chất lượng công việc.